مشکلات بلوغ: بلوغ زودرس چه عوارضی دارد؟ 

بلوغ با تغییرات ناگهانی و گسترده ای که در بدن به وجود می آورد، به خود خود دوران سختی است و تغییرات بدنی، تنها بخشی از تغییرات بلوغ است. کودکان هنگامی که وارد دوران بلوغ میشوند طرز فکر و رفتارشان بیش از بدنشان تغییر میکند. در این دوران آنها شروع به فکر کردن به خود و نظر دیگران درباره خود میکنند و روابط اجتماعی برایشان مهم میشود و زندگیشان پیچیده. حال تصور کنید کودکی زودتر از سن مورد انتظار وارد دوران بلوغ شود پیش از این که دوستانش چنین فرایندی را شروع کنند. تغییرات زود هنگام بلوغ به خصوص برای دختران میتواند زمینه را برای برخی مشکلات روانشناختی از جمله افسردگی، رفتارهای پرخطر و موارد دیگر فراهم کند. بلوغ زودرس در پسران هم امر ساده ای نیست به خصوص که با دوستان خود متفاوت میشوند. 
متاسفانه سن بلوغ در سرتاسر دنیا رو به کاهش است و متوسط سن اولین پریود دختران در اروپا و امریکا که در قرن پیش شانزده سالگی بود اکنون نزدیک به سیزده سالگی رسیده است. بلوغ در پسران خیلی کمتر از دختران بررسی شده است که یک علت آن، عدم بروز یک نشانه بارز و معین بلوغ در پسران است در حالی در دختران پریود را میتوان معیار خوبی قرار داد. با این حال برخی تحقیقات نشان میدهند امروزه پسران نیز زودتر از نسلهای گذشته به بلوغ میرسند. 
بلوغ یک اتفاق مشخص نیست که در یک زمان می افتد و تمام میشود بلکه یک فرایند است که چند سال طول میکشد. 

بیشتر بخوانید: علائم بلوغ در دختران و پسران

بلوغ زودرس چه عوارضی دارد؟ 

•    تغییر تناسب بدن نسبت به دوستان و همسالان 

در فرایند بلوغ، غده هیپوفیز هورمونهایی آزاد میکند که به بدن سیگنال میدهد تولید هورمونهای جنسی استروژن و پروژسترون در دختران یا تستوسترون در پسران را شروع کند. در نتیجه این تغییرات هورمونی، در دختران ابتدا پستانها رشد میکنند و در نهایت اولین قاعدگی اتفاق می افتد. این فرایند در حالت طبیعی بین 8 تا 13 سالگی شروع میشود. در پسران بلوغ بین 9 تا 14 سالگی شروع میشود و شروع فرایند با رشد اندامهای جنسی و رویش موی صورت و کلفت شدن صدا مشخص میشود. 
در بلوغ زودرس، سن شروع این فرایند زودتر از حداقلی است که در بالا به آن اشاره شد. دخترانی که پیش از تولد هشت سالگی شان وارد بلوغ میشوند ممکن است مشکلات عاطفی و هیجانی پیدا کنند و خود را تنها در بین دوستان، حس کنند. در این سنین کسی دوست ندارد تفاوت بارز با دوستان و همسالان خود داشته باشد به خصوص که حساسیت نسبت به شکل بدن به شدت افزایش می یابد. چندین پژوهش نشان داده اند بلوغ زودرس تاثیر بلند مدت بر سلامت روان کودکان میگذارد. در یکی از این پژوهشها که بر روی 160 پسر و دختر صورت گرفت و سه سال ادامه یافت، مشخص شد دخترانی که زودتر از همسالان خود بالغ شدند، بیشتر دچار افسردگی شدند و افسردگی شان در تمام طول پژوهش ادامه یافت. همچنین محققان دریافتند اگر چه پسرانی که بلوغ زودرس داشتند در ابتدا کمتر از پسرانی که بلوغ دیررس دارند دچار افسردگی شدند اما به مرور علائم افزایش اضطراب، تصور منفی نسبت به بدن خود و استرس و تنش های بین فردی در آنها دیده شد. در پایان این سه سال بررسی، میزان افسردگی در پسرانی که زودتر به بلوغ رسیده بودند به اندازه دختران زود بالغ شده بود.
در تحقیقات دیگری چنین نتیجه گیری شد که بلوع زود هنگام به خصوص برای دختران آزار دهنده است. در پسران نیز این وضعیت با علائم درونی سازی (مانند اضطراب) و برونی سازی (مانند مصرف دخانیات) همراه بود. در بین دختران اختلالات افسردگی، اختلالات مصرف مواد، اختلالات خوردن (مانند کم اشتهایی روانی یا پرخوری روانی) و اختلالات رفتارهای مخرب بیشتر دیده شد. در بین این اختلالات، واضح ترین ارتباط بین بلوغ زودرس و افسردگی در دختران بود. در بسیاری از زنان به نظر میرسد پریود کلید ایجاد افسردگی است. 

•    فشار اجتماعی 

یکی دیگر از چالشهای زودتر بالغ شدن، فشار اجتماع است. هنگامی که کودک زودتر به بلوغ میرسد، طرز فکر و رفتارش همیشه متناسب با چیزی که با توجه به ظاهرش از او انتظار میرود نیست چون هنوز کودک است. بسیاری از بزرگسالان با توجه به ظاهر بالغ کودک ممکن است از او انتظاراتی داشته باشند که از عهده اش خارج است و هنوز به سن متناسب با آن رفتارها نرسیده است. 
علت این است که رشد مغزی، شناحتی، یادگیری و احساسی کودکان متناسب با سنشان صورت میگیرد نه بلوغ بدنی. هنگامی که زودتر بالغ میشوند بزرگتر از سن خود به نظر می آیند در حالی که سن واقعی شان کمتر است. این باعث میشود بار اجتماعی سنگینی بر روی دوش آنها قرار بگیرد. از این نظر، وضعیت دختران سخت تر است. 
اعتماد به نفس این دختران کاهش می یابد و اضطراب بیشتری در روابط با دوستان و خانواده پیدا میکنند. از طرفی به دلیل فعال شدن هورمونهای جنسی، ممکن است امیال و رفتارهای جنسی زود هنگام از خود نشان بدهند که آنها را در معرض خطر قرار میدهد. 

•    شروع استرس ها  

یکی از مسائل مهمی که محققان در حال بررسی آن هستند این است که کدام عوامل باعث میشوند کودک مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی را در صورت بلوغ زودرس تجربه کند و چه عواملی میتواند از آنها در مقابل این مشکلات محافظت کند. بررسی این مسئله پیچیدگی زیادی دارد چون عوامل درونی و بیرونی زیادی همزمان در حال تاثیر گذاری هستند. به طور کلی تصور بر این است که ناپایداری محیط به بدن سیگنال میدهد که زودتر بالغ شود به همین علت کودکانی که در خانواده های آشفته، تک سرپرست یا فقیر زندگی میکنند بیشتر دچار بلوغ زودرس میشوند. از طرفی همین عوامل احتمال بروز اضطراب و افسردگی در کودک را افزایش میدهد. 
به طور کلی با بلوغ زودتر، کودک نیز وارد استرسهای بیشتری نسبت به همسالان خود میشود. 
اگر فکر میکنید کودک شما زودتر از زمان انتظار وارد فرایند بلوغ شده است، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا ببینید چه کارهایی برای کند کردن این فرایند میتوان انجام داد و علاوه بر آن، بهترین کاری که برای پشتیبانی از کودک میتوانید انجام بدهید چیست. 

بیشتر بخوانید: چاقی و بلوغ زودرس