همانطور که می دانید دوران شیرخوارگی اولین مرحله ی رشد هر فرد است ، رشد قدی در دوسال شیرخوارگی بسیار مشهود است و در این دوره کودک حدود 30 تا 35 سانتی متر افزایش قد دارد، بسیاری از نوزادان در بدو تولد 50 سانت قد دارند و بیشترین میزان رشد قد در یک سال اول دیده می شود. مرحله ی دوم رشد نیز شامل دوران کودکی تا شروع دوره ی بلوغ است. در این دوره رشد طبیعی قد حدود 5 تا 7 سانتی متر می باشد، و البته این رشد در نزدیکی سن بلوغ بسیار کم می شود.
سومین مرحله رشد دوره بلوغ است این دوره بسیار حساس بوده و به طور متوسط در پسران 25 تا 30 سانت رشد قدی و در دختران 20 تا 25 سانت افزایش قد را مشاهده می شود.
در دوره ی بلوغ رشد قدی 8 تا 14 سانتی متر است ،هر دوره از رشد دارای یک جهش رشد است که این جهش در دختران قبل از اولین قاعدگی رخ می دهد و به طور متوسط حدود 7 سانتی متر خواهد بود .
در پسران جهش رشد در مراحل پایانی بلوغ نیز دیده می شود و در واقع جهش رشد در مردان در زمان های طولانی تری دیده می شود، توجه داشته باشید که بلوغ به علت تولید و ترشح هورمون های جنسی تکمیل شده و در واقع صفحات رشد استخوان ها بسته می شود ، در ادامه ی تکمیل این فرآیند افزایش قد به کندی پیش می رود و افزایش قدی بعد از آن رخ نخواهد داد. متاسفانه در برخی از کودکان و نوجوانان اختلالاتی در رشد اتفاق می افتد که در نهایت منجر به کوتاه شدن قد کودکان می شود.
مهم ترین علل کوتاهی قد کودکان
- کوتاهی قد می تواند به دلایل ژنتیکی و بیماری های عمومی رخ دهد.
- کوتاهی قد ژنتیکی
در این علت کوتاهی قد کودک ناشی از کوتاه بودن قد پدر و مادر است.
زمانی که مشکل کوتاهی ژنتیکی باشد ، دلیل و اختلالی برای این مشکل وجود ندارد ، در واقع پزشک با بررسی سن استخوانی فرد متوجه می شود که کودک دچار کوتاهی قد به دلیل ژنتیکی است یا موارد دیگر . در واقع در چنین حالت هایی سن استخوانی کودک با سن تقویمی او یکسان است . اما ممکن است کودک ده سال سن داشته باشد و در سن استخوانی او بین 7 تا 8 سال باشد این مورد یک مشکل اختلالی است که بیانگر وجود بیماری در کودک است .
بیماری هایی که می تواند منجر به کوتاهی قد کودکان شود:
- کم کاری تیروئید
- کمبود هورمون رشد
- سو تغذیه
- بیمار دستگاه گوارش
- کمبود ویتامین دی و کلسیم
- ابتلا به بیماری سلیاک که نوعی حساسیت به پروتئین گندم است
- بیماری هایی مثل کم خونی
- بیماری های التهابی
و ... را شامل می شود
درمان کوتاهی قد در کودکان
درمان بعد از تشخیص کوتاهی قد صورت می گیرد ، کم کاری تیروئید و بیماری هایی نظیر آن درمان شده و برای افزایش قد کودک اقدامات لازم صورت می گیرد.ممکن است درمان با هورمون رشد صورت بگیرد . درمان با هورمون رشد بی عارضه است و در صورت درمان تخصصی مشکلی برای فرد ایجاد نمی نماید . البته این درمان تا زمانی ممکن است که صفحات رشد بسته نشده باشند ، در بسیاری از موارد کوتاهی قد با رفع بیماری ها و همراه با دریافت رژیم غذایی مناسب قابل حل خواهد بود، رژیم غذایی در این موارد باید شامل پروتئین کافی، مواد لبنی و میوه ها باشد.