از آنجایی که شدت علایم رفلاکس معده نوزاد در 6 ماهه اول تولد و همزمان با بروز دردهای کولیکی شیرخوارگی ناشی از درد شکم و نفخ معده شیرخوارمی باشد، اغلب نوزادان و شیرخواران مبتلا به رفلاکس معده در 6 ماهه اول تولد دارای علایم بارز بی قراری ودرد شکم در طول روز می باشند، که همراه با بی خوابی های مکرر و طولانی مدت یکی از مشکلات و معضلات اصلی نگهداری از این نوزادان و شیرخواران می باشد. در این مبحث نگاهی اجمالی به علل شایع بی قراری و راه های کنترل آن در این نوزادان و شیرخواران خواهیم داشت.
- اغلب نوزادان رفلاکسی به علت همزمانی کولیک نوزادی و داشتن درجاتی ازآلرژی های غذایی مانند حساسیت به پروتیین وی یا کازیین و حساسیت به برخی مواد پایه مصرفی توسط مادر شیرده مانند گوجه فرنگی، آجیل و خشکبار، ادویه جات و.... درطول روز دارای علایم دردهای شکمی ناشی از آن می باشند که به صورت جمع کردن پاها درشکم و سفت کردن شکم همراه با زور زدن های شدید و طولانی مدت و گریه های ممتد و سرخ شدن صورت خود را بروز می دهند و در این موارد رعایت رژیم غذایی مادر و استفاده از داروهای آنتی کولیک مانند زیره و نعناع همراه با نبات و آب ولرم یا داروهای کولیک و خواباندن نوزاد بروی شکم درسطوح سفت و شیبدار به گونه ای که سر نوزاد بالاتر از پاها قرار گیرد و ماساژ پشت و کمر با دست برخلاف جهت عقربه های ساعت کمک کننده خواهد بود در بسیاری موارد تخلیه گاز معده نوزاد و جلوگیری از بلع هوا هنگام شیرخوردن با استفاده از تکنیک های صحیح شیردهی و استفاده از شیشه های مخصوص ضد کولیک و ضد رفلاکس در شیرخوارانی که از شیشه تغذیه می شوند کمک کننده خواهد بود. در خصوص شیرخوارانی که دارای آلرژی های شدید و مقاوم هستند و به مواد اولیه و پایه موجود در شیر مادر واکنش نشان می دهند با توصیه پزشک کاهش یا قطع شیردهی از سینه و استفاده از شیر های کمکی دارای خاصیت آنتی آلرژیک یا بر پایه سویا و اسید آمینه های ضروری الزامی خواهد بود.
- محیط گرم و عدم رعایت شرط تهیه جای خواب مناسب و سفت و دمای محیط 19 تا 25 درجه در زمان خواب از دیگر علل بی قراری و بی خوابی در این شیرخواران می باشد که توجه به این نکته که محل خواب این شیرخواران بهتر است با تشک های سفت آنتی ریفلاکس و دمای مناسب و استفاده از رنگ های سبز و آبی به جای قرمز، نارنجی یا زرد تهیه و آماده شده باشد به کنترل علایم در این نوزادان و شیرخواران کمک خواهد نمود.
- دردهای ناشی از سوزش مری و گلو به علت رگورژیتاسیون شیر به داخل مری و گلوی شیرخوار در اغلب موارد باعث دردهای شدید، مقاوم به درمان های معمول و بی خوابی شیرخوارا مبتلا به رفلاکس معده می باشد که در این موارد جلوگیری از پرخوری بخصوص قبل از زمان خواب کودک و استفاده از کمی آب خنک و جوشانده شده و نگهداشتن شیرخوار در وضعیت ایستاده در بغل به مدت 20 دقیقه بعد شیردهی و قبل از خواباندن ضروری به نظر می رسد این شیرخواران اغلب دچار حملات درد و بی قراری بعد از گذشت زمان کوتاهی از خواباندن می باشند که به صورت پریدن از خواب و اختلال در به خواب رفتن مجدد و همراه با گریه های شدید و عدم پاسخ به روش های معمول آرام کردن شیرخوار خود را نشان می دهد.
- دردهای ناشی از سوزش مری و گلوی شیرخوار اغلب موارد مقاوم به درمان، طولانی و دارای سایر علایم همراه مانند گرفتگی صدا، احساس پر بودن بینی و سرفه های تک تک و... می باشند و در این موارد استفاده از داروهای آنتی رفلاکس و آنتی اسید الزامی و با نظر پزشک باید از داروی مناسب برای شیرخوار استفاده نمود.
- التهاب گوش میانی (اوتیت سروز) به علت التهاب و انسداد مجرای شیپور استاش در پشت گلو و به علت ورود شیر و محتویات معده به این قسمت از گلوی شیرخواران رفلاکسی از سایر علل شایع دردهای شدید و مقاوم در شیرخواران رفلاکسی می باشد که دراین موارد نیز تصحیح وضعیت شیردهی و اجتناب از شیردهی در وضعیت خوابیده به کودک و گرم کردن گوش و استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک برای کنترل درد گوش الزامی خواهد بود.
عدم تکان دادن های مکرر شیرخوار جهت آرام کردن و خواباندن و استفاده از سطوح سفت و شیبدار همراه با صدای سشوار، پنکه، آب و... در آرام کردن این نوزادان و شیرخواران ثابت شده است.
دوستدار شما دکتر بهروز مقدادی