تشنج ناشی از تب در کودکان

تشنج ناشی از تب (febrile seizure) به تشنجی می گویند که در اثر تغییر ناگهانی در دمای بدن کودک اتفاق افتاده است و معمولاً با تب همراه است. تشنج ناشی از تب ممکن است برای کسی که شاهد آن است ترسناک و دلهره آور باشد اما آسیبی به کودک وارد نمی کند. تشنج های بسیار طولانی که یک ساعت یا بیشتر از آن طول می کشند هم تقریباً هیچ آسیبی به کودک وارد نمی کنند. تشنج های ناشی از تب آسیب مغزی ایجاد نمی کنند و خطر صرع در کودکانی که صرفا به دلیل تب تشنج کردند را افزایش نمی دهند.

بیشتر کودکانی که تب دارند، تنها کمی ناخوشی و ناراحتی را تجربه می کنند. بیشتر تشنج های ناشی از تب بین سنین 6 ماهگی تا 6 سالگی اتفاق می افتند. معمولاً کودکانی که دچار این نوع تشنج می شوند تنها یک بار آن را تجربه می کنند. درمان تب کودک با پاراستامول یا ایبوپروفن از تشنج تب خیز جلوگیری نمی کند.

علائم و نشانه های تشنج ناشی از تب چیست؟

• کودک معمولاً هوشیاری های خود را از دست می دهد.
• عضله های او ممکن است دچار پرش شده یا سفت شوند.
• کودک ممکن است سرخ یا کبود شود.

این تشنج ها ممکن است چند دقیقه طول بکشند. هنگامی که تکان ها متوقف می شود کودک دوباره هوشیاری خود را بدست می آورد اما احتمالاً پس از آن خواب آلوده یا تحریک پذیر می شود. تشنج ناشی از تب معمولا زمانی اتفاق می افتد که دمای بدن کودک ناگهان بالا می رود. گاهی اوقات تشنج پیش از اینکه والدین متوجه تب کودک شوند، رخ می دهد.

در حین تشنج چه کاری باید انجام بدهیم؟

شما هیچ کاری برای متوقف کردن حمله تشنج  نمی توانید انجام بدهید. بهترین کاری که می توانید انجام بدهید این است که وحشت نکنید و خونسردی خود را حفظ کنید. کودک را روی سطح نرمی بگذارید و او را به پشت یا به پهلو بخوابانید. سعی کنید ببینید دقیقا چه اتفاقی می افتد تا بتوانید آن را بعداً برای دکتر توضیح بدهید. می توانید از کودک در حال تشنج فیلم بگیرید تا نشان دکتر بدهید. طول مدت تشنج را بنویسید.

بدن کودک را نگیرید و سعی نکنید او را نگه دارید. هیچ چیزی در دهان کودک نگذارید حتی انگشت خود را. مطمئن باشید کودک زبان خود را نمی بلعد و خفه نمی شود. سعی نکنید دمای بدن کودکی که تشنج می کند را پایین بیاورید.

در چه صورت به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر تشنج ناشی از تب کودک کمتر از 5 دقیقه طول بکشد، می توانید در اسرع وقت نوبت دکتر بگیرید و هر چه زودتر او را نزد پزشک ببرید تا علت تب او مشخص شود.

اگر تشنج کمتر از 5 دقیقه طول کشیده و کودک بیش از تشنج کردن، بسیار ناخوش بوده او را به بیمارستان ببرید تا سریع تر علت بیماری او مشخص شود.

برای بردن کودک می توانید او را با ماشین خود ببرید اما به شرطی که فرد بزرگسال دیگری هم باشد که در داخل ماشین مراقب کودک باشد. با دقت و بدون استرس رانندگی کنید چند دقیقه دیرتر یا زودتر تفاوتی ایجاد نمی کند.

در موارد زیر با اورژانس تماس بگیرید

• اولین بار است که کودک تشنج می کند
• تشنج کودک بیشتر از 5 دقیقه طول کشیده است
• پس از پایان تشنج کودک بیدار نمی شود
• بعد از پایان تشنج کودک بسیار بیمار به نظر می رسد

گاهی اوقات کودکانی که تشنج طولانی داشته اند باید تا مدتی در بیمارستان تحت نظر بمانند. این کار برای این است که علت تب مشخص شده و بر روند بیماری کودک نظارت شود.

مراقبت در خانه

در بیشتر موارد پس از اینکه دکتر کودک را ویزیت کرد می توانید او را به خانه ببرید. ممکن است تا یکی دو روز کودک کمی بدخلق باشد اما این حالت برطرف می شود. برنامه های عادی خود را از سر بگیرید. کودک را مثل همیشه در زمان مشخص به رختخواب ببرید. نگران تشنج دوباره کودک نباشید. رختخواب برای تشنج کردن جای مطمئن و بی خطری است.

یادتان باشد بیشتر کودکانی که در اثر تب تشنج می کنند، تنها یک بار دچار این وضعیت می شوند. با این وجود برخی از کودکان بیشتر از یک بار تشنج می کنند و معمولاً طی یک دوره بیماری که باعث بروز تب شده است، این اتفاق می افتد.

بیشتر کودکانی که تشنج ناشی از تب دارند دچار مشکلات دراز مدت خاصی نمی شوند و رشد طبیعی خود را دنبال می کنند. اگر کودک شما تشنج های طولانی مکرر دارد حتما او را به متخصص اطفال نشان بدهید.

مراقبت از کودکی که تب دارد

تب واکنش طبیعی بدن به عفونت است و همیشه لازم نیست تب کودک را پایین بیاورید. درمان تب با ایبوپروفن یا پاراستامول از تشنج پیشگیری نمی کند. با این حال اگر تب باعث بدحالی کودک شده است می توانید با مراقبت های خانگی حال او را بهتر کنید.

چیزهایی که والدین باید بدانند

از هر سی کودک یک نفر دچار تشنج ناشی از تب می شود که معمولاً این اتفاق بین 6 ماهگی تا 6 سالگی رخ می دهد.

برای پیشگیری از تشنج ناشی از تب هیچ کاری نمی توان انجام داد. در حین تشنج کودک خونسردی خود را حفظ کنید، هیچ چیزی در دهان کودک نگذارید. کودک را نگیرید و سعی نکنید با سرما دهی دمای بدن او را پایین بیاورید.

تشنج ناشی از تب هیچ ضرری برای کودک ندارد و هیچ آسیبی به مغز او نمی رساند. اگر تشنج بیش از 5 دقیقه طول کشید با اورژانس تماس بگیرید.

اگر تشنج کمتر از 5 دقیقه طول کشید و کودک از پیش از تشنج بسیار بیمار بوده، او را نزد پزشک یا بیمارستان ببرید.

پاسخ به سوالات رایج در مورد تشنج در کودکان

- اگر کودک دچار تشنج ناشی از تب می شود به این معنی است که صرع دارد؟

خیر چنین نیست. تشنج تب خیز همراه با تب اتفاق می افتد در حالی که در صرع، تشنج بدون تب اتفاق می افتد و دائماً تکرار می شود. حتی اگر کودک شما بارها دچار تشنج ناشی از تب شده است باز هم به معنی صرع نیست و احتمال صرع را افزایش نمی دهد.

- آیا تشنج ناشی از تب باعث آسیب مغزی می شود؟

چنین نیست. ظاهر تشنج ناشی از تب ممکن است ترسناک باشد اما هیچ آسیب مغزی ایجاد نمی کند. حتی تشنج های بسیار طولانی که بیش از یک ساعت طول می کشند هم تقریباً هیچ آسیبی ایجاد نمی کنند.

- اگر کودک من یک مرتبه دچار تشنج ناشی از تب شده باشد، ممکن است دوباره دچار آن شود؟

از هر سه کودک یک کودک در بیماری های تب دار آتی مجدداً دچار تشنج ناشی از تب می شود. با بزرگتر شدن کودک احتمال تشنج تبی کاهش میابد.

- آیا می توانم با داروهای تب بر از تشنج ناشی از تب جلوگیری کنم؟

نه حتی اگر این داروها موجب کاهش تب کودک شوند اگر قرار باشد کودک وارد فرآیند تشنج شود، این اتفاق رخ می دهد و قابل پیشگیری نیست.