برای همه ما بالا رفتن از پله های زیاد یا پیاده روی تند باعث میشود نفس نفس بزنیم و کمی احساس کنیم نفسمان گرفته است اما همین فعالیتهای ساده برای افرادی که آسم دارند خیلی سخت تر است. اگر چه هیچ درمان قطعی فعلا برای آسم وجود ندارد اما میتوان با دانستن نکاتی، به تنفس بهتر بیماران آسم کمک کرد.
آسم یک بیماری شایع و معمولا طولانی مدت است که بر روی ریه ها تاثیر میگذارد. آسم ممکن است در کودکی یا در بزرگسالی شروع شود. تصور کنید تنها در امریکا بیش از 25 میلیون نفر دچار آسم هستند که 7 میلیون آنها را کودکان تشکیل میدهند. اگر آسم تحت درمان درست قرار نگیرد میتواند مشکلات جدی و حتی مرگ به دنبال داشته باشد. اما بیشتر افرادی که آسم دارند به پزشک مراجعه میکنند و روشهای کنترل آسم را یاد میگیرد. این باعث میشود این افراد خیلی کمتر علائم آسم را تجربه کنند.
تقریبا همه علائم آسم مربوط به تنفس میشود و فرد ممکن است خس خس، شنیده شدن صدای صوت هنگام باز تنفس عمیق، کوتاه شدن نفس ها، سرفه های شبانه یا اوایل صبح و تنگی نفس را تجربه کند. این علائم ناشی از واکنش مسیرهای تنفسی و ملتهب و باریک شدن آنهاست. وقتی علائم آسم تشدید میشود به آن حمله آسم میگویند.
هر چیزی که باعث شود مسیر تنفسی کودک مبتلا به آسم ملتهب شود، باعث ورم کردن و باریک شدن مسیر تنفسی او شده و تنفس را برای کودک دشوار میکند. در این شرایط کودک به برخی موادی که از طریق تنفس وارد ریه های او میشوند بسیار حساس میشود. به این مواد محرک های آسم میگویند.
محرکهای آسم التهاب را تشدید میکنند و باعث میشوند عضله های اطراف مسیرهای تنفسی منقبض و سفت شوند در نتیجه تنفس سخت تر و سخت تر میشود. سلولهای مسیر تنفسی ممکن است مخاط بیش از حد ترشح کنند که باز هم مسیر تنفسی را باریکتر میکند.
محرکهای رایج آسم عبارتند از دود سیگار و قلیان، آلودگی هوا، کپک، غبار خانگی و شوره حیوانات. همچنین مواردی مثل تغییرات آب و هوا، ورزش، استرس و عفونتهای تنفسی مثل سرماخوردگی میتوانند منجر به شروع حمله آسم شوند.
چیزی که والدین باید بدانند این است که از بروز عفونت در کودک پیشگیری کنند. افرادی که آسم دارند شاید بهتر باشد هر سال واکسن آنفلوانزا بزنند چرا که اگر دچار آنفلوانزا شوند بیشتر در خطر عوارض جدی تر آن قرار میگیرند.
آسم یکی از شایعترین بیماریهای طولانی مدت در کودکان است. مسیرهای تنفسی در کودکان کوچکتر است بنابراین اگر کودک دچار آسم باشد علائم بیشتر یا شدیدتری نسبت به افراد بزرگسال مبتلا به آسم نشان میدهد. مثلا کودکانی که آسم دارند بیشتر خس خس و سرفه های شبانه دارند.
برخی از کودکانی که در سن پیش از دبستان قرار دارند هنگامی که سرما میخورند غالبا دچار خس خس سینه میشوند اما این وضعیت به آسم تبدیل نمیشود اما در برخی دیگر خس خس سینه از سه سالگی شروع میشود و ادامه پیدا میکند. احتمالا این کودکان بیشتر آلرژی دارند.
کنترل و مدیریت آسم در کودکان کم سن سخت تر است. باید برنامه درمانی که پزشک برای کودکتان طراحی میکند را درست دنبال کنید. توصیه های دارویی و پرهیز از محرکهای آسم را جدی بگیرید.
پزشک به شما توضیح میدهد هنگام شروع حمله آسم چه باید بکنید و اگر علائم بدتر شدند چه اقداماتی لازم است. در صورت تشدید علائم باید به پزشک مراجعه کنید و حتی ممکن است لازم باشد کودک را بستری کنید.
دو نوع دارو برای مدیریت آسم وجود دارد. داروهای کنترل کننده طولانی مدت و داروهای سریع الاثر. داروهایی که به سرعت اثر میکنند مانند اسپریهای استنشاقی باز کننده مجاری تنفسی برای شل کردن عضله های اطراف مسیرهای تنفسی طراحی شده اند تا در عرض چند دقیقه تنس را بهبود ببخشند. اگر ورزش برای کودک باعث تحریک حمله آسم میشود پزشک ممکن است توصیه کند کودک این قبیل داروها را 5 تا 15 دقیقه قبل از ورزش یا فعالیت شدید، استفاده نماید.
داروهای کنترل کننده آسم در بلند مدت مانند داروهای استنشاقی کورتیکواستروئید، هر روز باید استفاده شوند تا به کنترل علائم و پیشگیری از حمله آسم کمک کنند. کورتیکواستروئیدهای استنشاقی به عنوان داروهای بلند مدت برای بیشتر کودکان و بزرگسالان مبتلا به آسم تجویز میشوند. مصرف روزانه این داروها به کاهش التهاب و کنترل بیماری کمک میکند.
اگر کودک کم سن است و در مصرف داروهای استنشاقی مشکل دارد، میتوان از ماسک یا وسیله های کمکی دیگر استفاده کرد. ممکن است برای بعضی از کودکان نبولایزر تجویز شود. این دستگاه قابل حمل همراه کودک بوده و دارو را به صورت غبار آزاد میکند.
درصد کمی از بیماران آسم علیرغم مصرف منظم داروهای خود، در کنترل علائم خود مشکل دارند. در این افراد مسیرهای تنفسی به شدت ملتهب میشود و به محرکهای آسم خیلی حساس هستند. این افراد معمولا خس خس سینه بیشتری دارند و در طول شب بیشتر
بیدار میشوند و بیشتر احتمال دارد به به خاطر مشکلات تنفسی به صورت فوری به مراکز پزشکی مراجعه کنند. اگر آسم شدید باشد درمان های اختصاصی ویژه برای بیمار مشخص میشود.
محققان معتقدند مسبب آسم ترکیبی از ژنها و عوامل محیطی است. اگر شما یا والدینتان آسم داشته اید احتمال این که فرزند شما نیز آسم داشته باشد بیشتر است. همچنین چاقی و قرار گیری در معرض دود سیگار خطر ابتلا به آسم را بالا میبرد.
برای بیشتر کودکان مبتلا به آسم مصرف منظم داروها، دوری از محرکها و رعایت دقیق دستورات پزشک تا حد زیادی جلوی حمله های آسم را گرفته و علائم را برطرف میکند.
https://newsinhealth.nih.gov/2014/06/managing-asthma
دوستدار شما دکتر بهروز مقدادی