هنگامی که صحبت از وزن به میان می آید، با واژه ای به نام شاخص توده بدنی یا بی ام آی مواجه میشویم. اما بی ام ای چیست و چه کاربردی در وزن کودکان دارد؟
شاخص توده بدنی (بی ام آی) چیست؟
شاخص توده بدنی (Body mass index ) که به اختصار به آن بی ام ای (BMI) میگوییم، محاسبه ای است که در آن با در نظر گرفتن قد و وزن مقدار چربی بدن تخمین زده میشود. پزشکان از بی ام آی برای محاسبه وزن مناسب کودک استفاده میکنند.
اندازه گیری بی ام آی در کودکان چگونه است؟
شروع اندازه گیری بی ام آی در کودکان از سن دو سالگی می باشد. پزشک در چکاپ های معمولی رشد کودک، بی ام آی او را حساب میکند. چون با افزایش سن این رقم تغییر میکند، باید اندازه گیری های بی ام آی بر روی جدول استاندارد رشد کودک با جنسیت مشخص (برای دختران از جدول رشد دختران و برای پسران از جدول رشد پسران استفاده میشود) علامت زده شود. طی چند جلسه متوالی که کودک را میبرید، الگوی رشد او مشخص میشود.
اگر چه مقدار ایده آلی برای چربی بدن کودک نمیتوان در نظر گرفته اما تعیین شاخص توده بدنی کمک میکند بفهمیم کودک وزن گیری بیش از حد زیاد یا کم دارد یا الگوی رشد او طبیعی است.
عدد بی ام آی کودک به چه کار می آید؟
با تعیین بی ام آی و ترسیم آن بر روی جدول رشد، میتوان مشخص کرد وضعیت کودک نسبت به کودکان هم سن و هم جنس او چگونه است. مثلا اگر بی ام آی کودکی در صدک 60 ام قرار دارد، یعنی 60 درصد کودکان هم سن و هم جنس او بی ام آی کمتر از او دارند.
بی ام ای یک اندازه گیری دقیق برای چربی بدن نیست. کودکان در صورتی که اسکلت بندی درشتی داشته باشند و یا عضله زیادی داشته باشند بی ام آی بالاتری دارند نه چربی بیشتر. کودکی که اسکلت بندی کوچکتری دارد حتی اگر بی ام آی نرمال داشته باشد باز هم ممکن است چربی بدنش زیادتر از حد نرمال باشد.
بی ام آی در دوران بلوغ چندان دقیق و کاربردی نیست. برخی کودکان در بلوغ به سرعت وزنشان بالا میرود و برخی دیگر چنین نیستند. دکتر به شما کمک میکند بفهمید آیا این افزایش وزن طبیعی است یا خیر.
دسته بندی وزن کودکان بر اساس بی ام آی
- کمبود وزن: بی ام ای اگر زیر صدک پنجم (نسبت به سن، جنسیت و قد) باشد کودک کمبود وزن دارد.
- وزن سالم: اگر بی ام آی کودک برابر یا بیشتر از صدک پنجم و کمتر از صدک 85 ام باشد، طبیعی و نرمال است.
- اضافه وزن: بی ام آی برابر یا بالای صدک 85 ام و کمتر از صدک 95 ام (نسبت به قد، جنسیت و سن)، اضافه وزن محسوب میشود.
- چاق: به کودکانی چاق گفته میشود که بی ام ای آنها در صدک 95 ام و یا بالاتر از آن قرار میگیرد.
نکته مهم این است که بی ام ای را به صورت یک روند در طی مدت زمان در نظر بگیرید نه این که یک بی ام ای را فقط در نظر بگیرید.
دوستدار شما دکتر بهروز مقدادی